Kutaisi

Vandaag vertrekken we weer naar de volgende bestemming en volgende slaapadres in Kutaisi. Het was gisteravond weer laat geworden want het was Onafhankelijkheidsdag (26 mei) en omdat we ook nu weer een balkon hadden was het uitzicht op het vuurwerk en de reuzenrad hoog op de berg echt geweldig. Dit landschap verveelt nooit. De ene keer zit je in de bergen en de volgende keer rij je door een dal. We steken regelmatig een spoorovergang over. En wat grappig is, is dat deze bewaakt zijn. Bij de meeste staat een hokje en handmatige slagbomen. Bij eentje kwamen we net aan toen het spoor weer vrij was gemaakt en toen stapte de bewaker op de fiets en fietste weg. Bij een ander hokje lag de bewaker op 1 oor te slapen en bij weer een ander konden we gewoon doorrijden toen de bewaker de slagboom omlaag draaide. Hij stopt gewoon tot alle auto's er weer over waren. Dus hoe veilig deze bewaakte spoorlijnen zijn........... Trouwens je moet hier altijd op de weg uitkijken. Er steeds hier zoveel zomaar de weg over. Als je denkt alles te hebben gehad krijg je ineens ganzen die die weg oversteken. En op een snelweg waar je toch echt 110 kilometer per uur mag, en de bewoners nog harder rijden, staan ineens koeien !! Ik moet zeggen dat ik blij ben dat ik hier niet hoeft te rijden. Ik erger me echt groen en geel aan de rijstijl die ze hier hebben. Ze rijden lomp, agressie en hebben totaal geen geduld. Op een gegeven moment moesten we stoppen omdat er werd aangegeven dat er werkzaamheden waren. Welke dat waren konden we niet zien. Omdat er geen tegenliggende auto's kwamen gingen we ervan uit dat de andere kant ook tegengehouden werd. Maar we stonden dus te wachten, ik denk nog geen 10 minuten in totaal. Hier wachten ze dus niet. Ze komen gewoon via de vluchtstrook naast je staan totdat ze niet meer verder kunnen rijden of ze halen je links dus via de andere baan in en rijden zo helemaal naar voren. Je kan je voorstellen wat voor puinhoop dit geeft. Want toen de weg vrijgegeven werd (ze waren bomen op een berghelling aan het rooien) kon het tegenoverliggende verkeer er niet meer fatsoenlijk langs. Dit keer hebben we voor het eerst de politie in actie gezien. Degene die helemaal door waren gereden en alles blokkeerde kregen een boete. Je merkt dat iedere streek zijn eigen specialiteiten heeft. De ene keer staat er heel veel kraampjes langs de weg met zoet brood en dan met alleen maar honing. De volgende heeft weer stoelen en hangmatten en de andere alles van terracotta. Je kan hier zelfs de meeste verschrikkelijke tuinkabouters of zwanen kopen. Ik vind het echt geweldig hier langs de weg. Steeds kijk ik mijn ogen uit.
Voor we naar ons volgende slaapadres gaan bezoeken we eerst het Gelati klooster een stukje buiten de stad. Het is een Unesco monument. Een groot deel van de charme van dit klooster wordt bepaald door de ligging, midden in bosrijke heuvels en met een fantastisch uitzicht. Eens diende dit klooster als belangrijkste onderwijsinstelling voor culturele wetenschappen van het oude Georgië. De kerk werd in 1106 gebouwd door de grote koning David de Bouwer en bestaat uit verschillende gebouwen. Op het ommuurde kloosterterrein ligt de prachtige Maria-kathedraal. De binnenzijde van de lichte hal is versierd met prachtige fresco's en een bijzondere mozaïek. We zien hier onder meer een 12e eeuwse Byzantijns mozaiëk, bestaande uit een kleine 2,5 miljoen steentjes. Dit is één van de mooiste kerkinterieurs van het land. David werd begraven in een van de indrukwekkende, eeuwenoude toegangspoort van het complex en niet veel later heilig verklaard. Hij wilde dat zoveel mogelijk Georgiërs over zijn graf heen zouden lopen als teken van trots en eer jegens zijn vaderland. Ook 23 andere Georgische koningen liggen hier begraven, onder wie koning Bagrat III en koningin Tamar, hoewel het graf van de laatste onvindbaar is.
Hierna gaan we naar mijn mening nog veel mooiere Motsametaklooster. Dit werd al gebouwd in de 8e eeuw als eerbewijs aan de gebroeders Mcheidze, de hertogen van Argveti, die door de Arabieren werden vermoord nadat ze hadden geweigerd zich tot de islam te bekeren. De stoffelijke overschotten van de inmiddels heilig verklaarde hertogen bevinden zich in de kerk op het kloostercomplex. Het klooster ligt prachtig op een klif en je hebt er een mooi uitzicht over de beboste omgeving en rivier. Het is er ook een stuk minder toeristisch en kleiner.
De laatste belangrijke bezienswaardigheid van de stad die we vandaag bezoeken is de recentelijk volledig gerestaureerde Bagrati kathedraal. De enorme kerk werd gebouwd in de 11e eeuw door koning Bagrat III en geldt als een van de belangrijkste vertegenwoordigers van de Georgische kerkarchitectuur uit de gouden eeuw. De kerk kenmerkt zich door een hoog schip met in het midden een lange cirkelvormige toren. Het overleefde de Mongoolse invasie maar Turkse troepen bliezen de kerk in 1692 gedeeltelijk op en een kleine eeuw later raakte de kathedraal nog ernstiger beschadigd tijdens een Russische belegering (met als doel de Turken te verjagen). Sindsdien was de kerk lange tijd dakloos en buiten gebruik maar stonden de kathedraalruïnes wel op de Werelderfgoedlijst van Unesco. Na de recente restauratie heeft Unesco de kathedraal echter van deze lijst gehaald en verhuisd naar de lijst van bedreigde monumenten vanwege 'veronachtzaming van de authenticiteit' van de kathedraal.
Na het nodige portie kerken en kloosters te hebben gehad gaan we naar Kutaisi. De beste manier om Kutaisi te omschrijven is als een gezellig, authentiek stadje. Kutaisi dateert uit de 17e eeuw voor Christus. De stad werd in de 7e eeuw een Griekse kolonie. De stad was lang een regionale hoofdstad en ten tijde van een Turkse invasie tijdelijk de hoofdstad van wat nu Georgië is. De straatjes, geplaveid met kinderkopjes, leiden je naar een markt waar je lokale en verse producten kan vinden, verkocht door oude dametjes terwijl de mannen backgammon spelen. Het centrum ligt is een dal en is omringd door heuvels en bergtoppen. Om de historische rol van de stad te benadrukken is op initiatief van de vroegere president Saakasjvili het Georgische parlement in oktober 2012 vanuit Tbilisi naar Kutaisi verhuisd. Hij heeft hiervoor een nieuwe postmodern gebouw laten neerzetten dat vrijwel geheel uit glas is opgetrokken. Het moet symbool staan voor de transparante politiek die de nieuwe Georgische machthebbers zouden voeren. Hierdoor is Kutaisi de laatste jaren een ware metamorfose ondergaan en is de binnenstad onherkenbaar gemoderniseerd. Vooral het gedeelte rondom het Boulevardpark maar de rest is gelukkig nog niet al te modern geworden.
We komen aan bij onze volgende slaapplek. Het is een, zoals hun het beschrijven, herenhuis. In onze ogen is het een tussenwoning met een wel heel rare indeling. Je krijgt eerst een enorme hal met een bureau dat lijkt op een incheckbalie in dezelfde ruimte staat de eetkamer tafel. Dan zijn er 2 slaapkamers en vervolgens kom je in de woonkamer. Aan de woonkamer hebben ze een heel klein hokje gebouwd dat dienst doet als badkamer. Ik noem het meer wc hokje want als je wil douchen kan je op de wc blijven zitten de kraan openzetten en je wassen. Het is gewoon niet groter. Ik heb nog nooit zo'n on makkelijke en apart douche gezien. En als je aan het einde van de tuin bent vind je de keuken. Heel apart hoe ze hier wonen.

Dat het huis apart is oké maar we hebben geen oog dicht gedaan omdat de buren tot diep in de nacht harde muziek draaide. Een beetje brak beginnen we aan onze dag. Vandaag rijden we een stukje terug naar het plaatsje Chiatura. Ook dit is weer een prachtige weg door heuvelachtige gebied wat later veranderd in steile rotsen. Onderweg komen we de Katskhis Sveti klooster tegen. Dit doet me meteen aan Meteora in Griekenland denken. De Katskhi pilaar is een kalksteenmonoliet van ongeveer 40 meter hoog en hierop staat een klooster op 150 m2. Vanaf de parkeerplaats lopen we ongeveer een kilometer stijl omhoog. Omdat het onbeklimbaar was bleef het onontdekt tot 1944. Vanaf 1944 tot 1999 hebben ze onderzoek gedaan en het lijkt te stammen uit de 9e of 10e eeuw. Sinds 1990 is er weer een monnik gaan wonen en is het gebouw helemaal gerestaureerd. Hij krijgt zijn eten via een mandje aan een touwtje. Maar hij is niet geheel een kluizenaar wat hij komt 2 keer in de week naar beneden via een metalen trap ook wel "the stairway to heaven" genoemd. Deze trap mogen wij trouwens niet beklimmen en je krijgt alleen het kerkje beneden te zien, maar ook dat is de moeite waard. We rijden door naar Chiatura het is een van 's werelds rijkste mangaanafzettingen, misschien wel 222 miljoen ton. Veel van de mijnen liggen in de rotsen rondom de stad. Je kan ze bereiken door een netwerk van kabelbanen. Deze zijn aangelegd om de reistijd van de werkers te verkorten en zo efficiënter met tijd om te gaan. Er eerste kabelbaan is gemaakt in 1930 en de oudste kabelcabine dateert van 1954. Ze zijn allemaal origineel en de meeste nog steeds operatief. Het word nog steeds door de lokale bevolking gebruikt om van het centrum in de vallei naar hun flat op de berg te komen. Het is geheel gratis en ze worden steeds meer een traktatie voor de toeristen. Langzaamaan worden de oude kabelbanen vervangen door nieuwe van Zwitserse makelij. En om heel eerlijk te zijn heb ik daar meer vertrouwen in dan deze ruim 60 jaar oude sovjet kabelbaan. We hebben er nog heel even aan gedacht om met zo'n ding op en naar te gaan maar aangezien Paul hoogtevrees heeft en ik geen zin had om er alleen in te gaan hebben we deze attractie maar overgeslagen. We rijden dan maar op ons gemak terug naar Kutaisi. We wandelen door het park en gaan naar de lokale markt. Ik vind het altijd leuk om te zien wat er hier allemaal verkocht wordt. Vlees zonder koeling die er volgens mij al een hele dag ligt en kaas zonder koeling. Sommige groentes en fruit zien er ook niet meer al te fris en fruitig uit maar het wordt nog wel verkocht. We horen ook dat het parlement weer verhuisd is naar Tbilisi en dat het glazen gebouw dus helemaal leeg staat. Dit grapje heeft 300 miljoen dollar gekost en ze hebben nog geen andere bestemming voor het gebouw. Ik denk dat dit veel eettentjes de kop gaat kosten want alles rond het parlementsgebouw was erop gericht dat het personeel daar kon gaan lunchen. Ze hebben trouwens hier ook een gloednieuwe McDonalds. Deze McDonalds staat op een prachtige plek. Aan een immens grote rotonde aan het park midden in de stad en heeft zelfs een drive-in. Het is trouwens wel grappig te zien hoe een persoon van een auto waarvan het stuur links zit bij de drive-in besteld en de bestelling afhaalt. Ik kan je zeggen dat het niet handig is.

Vandaag staan de grotten op de planning. Het is hier nu behoorlijk warm met 35 graden dus we kunnen wel een beetje verkoeling gebruiken. In het Sataplia natuurreservaat zijn ook nog sporen uit de oudheid te bezichtigen. Sataplia betekend in Georgische honingplaats. Dit omdat hier in de grotten verschillende bijennesten uit de oudheid zijn gevonden. De bijen die de berg zijn naam hebben gegeven daarvan zijn er nu nog maar weinig over. We bezoeken hier de grotten. Deze zijn in 1925 ontdekt door schoolleraar uit Kutaisi. Je ziet hier indrukwekkende druipsteenvormen. Ook zijn er in de grotten zo'n 200 voetstappen van dinosauriërs in kalksteen bewaard gebleven van 120 miljoen jaar oud. Dit zou de enige plaats zijn waar zowel voetstappen van carnivoren als herbivoren gevonden zijn. Ondanks dat ze er duizenden jaren na elkaar geleefd hebben. Ze hebben er een soort mini Jurassic park van gemaakt. Dit is echt een mooi park. We zien de voetafdrukken in een hiervoor speciaal gebouwd gebouw. Er is een prachtig bos waar je doorheen kan wandelen, een klein museumpje en het heeft ook nog eens een geweldig panorama uitzichtpunt over een klif. Het is van glas dus niet zo prettig voor Paul maar het uitzicht is werkelijk magnifiek. Het is ook totaal niet toeristisch en dus lekker rustig. Hier blijven we even rondhangen om vervolgens naar de Prometheus grotten te gaan. Deze grot is al een stuk meer toeristisch. Je kan 1,6 kilometer logen en daarnaast nog 10 minuten met de boot gaan. En ze weten inmiddels wel hun prijzen. Hier wordt ook echt aan discriminatie gedaan want buitenlanders betalen ruim het dubbele dan de Georgiërs. Het zijn dus bijna Europese prijzen wat we hier niet gewend zijn. Dit is een uniek gebied omdat er tot nu toe al 600 grotten zijn ontdekt. De Prometheus is ontdekt in 1983 door een lokale steenhouwer en zijn hond en is pas op 15 juni 1984 verder onderzocht. De grote van het grottenstelsel is ergens tussen 200 en 250 vierkante kilometer. De totale lengte van de grot is ongeveer 20 kilometer waarvan 1,6 kilometer bezocht kunnen worden. De grot is 40 meter diep en heeft een constante temperatuur van 14 graden. Het water dat hier stroomt is 13 graden. De luchtvochtigheid is 97 procent en daarom komen hier heel veel mensen naar toe met ademhalingsproblemen omdat een verblijf hier goed zou zijn voor de luchtwegen. De grot heeft zijtakken die nog niet onderzocht zijn en die zijn qua grote vele malen groter dan het ontdekte deel. Het te bezoeken deel bestaat uit 6 grote ruimtes hierin kun je zien stalactieten, stalagmieten, gordijnen, een verkalkte waterval, grotparels, onderaardse rivieren en meren. Er huizen hier ook 10 a 12 verschillende soorten vleermuizen. Het is ondanks dat er zoveel bezoekers zijn toch wel de moeite waar. Wat ik wel weer heel jammer vind is dat ze hier graag de grotten met allerlei verschillende kleuren verlichten. Het is bijna een kermisattractie geworden. Onze laatste stop voor vandaag is Tskaltubo. Het zou een prachtige Spa resort moeten zijn. Het stamt uit de Sovjettijd en hier kwamen alleen mensen uit het Oostblok, westerse mensen mochten er niet komen. In de Sovjettijd was dit het hoofd gezondheidsverblijf van het Ministerie van Defensie. Nu is het voor iedereen toegankelijk en kun je er Spa behandelingen krijgen. Maar of je deze wil ondergaan is nog maar de vraag want je wordt behandelt met licht radioactief water van 35 graden. Het zou goed moeten zijn voor artritis, reuma, polio en vruchtbaarheidsproblemen. We zien wel een paar grote gebouwen waar je je Spa behandeling kan ondergaan maar deze laten we links liggen. De echte mooie gebouwen zijn aan het verloederen. Her en der staan echt de meest mooie gebouwen, het is hier jaren geleden waarschijnlijk echt een genot geweest om hier te vertoeven. Maar nu staan enkele gebouwen op instorten of worden bewoond door dakloze. In één van zo'n gebouw gaan wij op onderzoek uit. Er woont hier jong en oud bij elkaar in een wat vroeger gigantisch groot en mooi gebouw was. Nu is het helemaal onderkomen en begint het verval al sporen achter te laten. Wat een zonde, maar het biedt deze mensen wel een onderdak. Ze kijken ons wel een beetje raar aan maar zijn toch heel vriendelijk en laten ons overal lopen. We verlaten deze, naar mijn mening treurige stad, en gaan weer terug naar Kutaisi.

Deze dag staat in het teken van Canyons. Het is even rijden maar er zijn hier heel veel Canyons. We gaan er vandaag 3 bekijken. We beginnen bij de Martvili Canyon. De kloof heeft zijn bekendheid in 2010 gekregen toen de staatsuniversiteit er een expeditie heeft gehouden naar waarschijnlijk dinosaurus voetsporen. Onderzoek heeft uitgewezen dat de rotsen 20 tot 25 miljoen jaar oud zijn en zoals we weten zijn dinosaurussen eerder uitgestorven. De kloof is 2400 meter lang, 20 tot 40 meter diep en 5 tot 10 meter breed. In het midden stroomt er een waterval van 25 meter hoog. Ook zijn er veel fossielen van ongewervelden dieren te vinden in de kloof. En je vindt hier ook nog een bedreigde otter. Deze hebben we helaas niet gezien. Maar forel wel want die zwemt hier genoeg rond. De Canyon zelf heb je zo gezien maar is wel erg​ mooi. Je kunt het uitbreiden met een boottocht en dat hebben we maar gedaan. Dit was het geld zeker waard. Je ziet de Canyon op een heel andere manier. Wat ons vandaag opvalt is dat de mensen hier echt chagrijnig zijn. Van klantvriendelijkheid hebben ze hier nooit gehoord. Bij ieder park moet je entree betalen omdat het een natuurreservaat is. Maar bij de kassa spreken ze totaal geen Engels. En als je een Ranger vraagt waar je naar toe moet krijg je een snauw. Ze spelen veel liever met de telefoon dan dat ze met bezoekers bezig zijn. De volgende Canyon is Balda. En deze spreekt ons veel meer aan. Hier zijn totaal geen toeristen en dus ook geen chagrijnig personeel want die is er totaal niet. We lopen over het erf van een boertje en komen bij de Canyon uit. Het is eigenlijk een snel stromende rivier met ijskoud en kraakhelder water. Paul zocht verkoeling, nou die heeft hij gekregen. Hij heeft heerlijk in het water kunnen spelen. Mij was het ondanks de hitte iets te koud. Na de afkoeling gaan we naar onze laatste Canyon Oktase. Je hebt een bezoekerscentrum voor de Canyon waar je een ticket moet halen en één voor de watervallen 7 kilometer verderop. Wij beginnen bij de Canyon. Deze is 2 kilometer lang en het smalste punt is 5 meter breed. Ook is er een metalen loopbrug van een kilometer lang waarbij je boven de Canyon loopt, tot een hoogte van 100 meter boven de Canyon. Het is eigenlijk vooral bekend van zijn watervallen die tot 35 meter hoog zijn. Maar helaas hadden we hier geen tijd meer voor want het was 2,5 kilometer wandelen van het bezoekerscentrum naar de loopbrug en deze moesten we ook weer teruglopen. Sommige stukken gingen stijl omhoog dus hier deden we langer over dan verwacht. Bij de tijd dat we weer terug waren was het bezoekerscentrum voor de watervallen dicht. We rijden weer terug naar Kutaisi om hier voor de laatste keer te overnachten. Onderweg lijkt het wel of we over en erf van een boerderij rijden. Om de 100 meter komen we koeien, paarden, ganzen, varkens en honden op de weg tegen. De terugreis heeft hierdoor dubbel zolang geduurd. Maar het blijft een mooi tafereel. Wat ik niet zal missen aan Kutaisi zijn de mensen. Toen we uit eten gingen waren ze wederom chagrijnig en bediende ons zelfs met één hand, terwijl ze met de andere hand telefoneerde. Zelfs in een restaurant kunnen ze geen fatsoen opbrengen. Morgen wordt een lange reis dag dus proberen we op tijd naar bed te gaan.