Dolfijnen spotten

Dit keer beginnen we niet met een tempel maar gaan we naar de Tonle Sap, een meer met een unieke waterhuishouding, en 1 van de drijvende dorpen. De Tonle Sap is het grootste meer van Zuidoost-Azie en van levensbelang voor de voedselvoorziening van het land. Het is het kloppend hart van het land, dat uitzet en krimpt op het ritme van de moesson. Midden in de regentijd kan zijn oppervlakte verviervoudigen (meer dan 10.000 km2) en zijn diepte vertienvoudigen, dankzij het principe van de communicerende vaten: doordat het water van de sterk gezwollen Mekong hoger komt te staan dan dat van het meer, gaat de rivier Tonle Sap in de andere richting stromen en wordt het meer, dat normaal gezien stroomopwaarts ligt, gevuld. Daardoor wordt in het zuiden het risico op overstromingen beperkt. Het wordt een echte binnenzee die de omliggende wouden en velden onder water zet en tevens een van de visrijkste gebieden ter wereld is. De vissen komen zich immers voortplanten tijdens de moesson en trekken een menigte watervogels aan. Er leven ook veel reptielen. Het zijn bronnen waarvan bijna 3 miljoen Cambodjanen afhankelijk zijn en die tot 400.000 ton vis per jaar vangen. Met andere woorden de meest intensieve zoetwatervisserij ter wereld die 70-80% van de proteinevoorziening van het land per jaar vertegenwoordigt. Tijdens het droge seizoen laat het water genoeg slib achter om de aarde vruchtbaar te maken, waardoor landbouw mogelijk wordt (vooral rijst). Het is wel weer erg jammer dat de regering grote concessies aan rijke zakenlieden gegeven ten koste van de plaatselijke vissers, die nu ofwel illegaal moeten vissen of een aandeel moeten pachten van een concessiehouder. Het ligt 25 km van onze hostel dus wij nemen er weer een tuktuk naar toe en doen er ruim een uur over. Ook dit is een leuk ritje want je gaat vanuit een redelijk drukke stad naar het platteland en hier zien je het echte Cambodja. Op een gegeven moment rijden we met tuktuk door het water omdat het meer in de regentijd dus wegen en sommige huizen die niet op palen zijn gebouwd onder water zet. Dus wat we hebben gezien toen we Cambodja in kwamen rijden was geen regenoverlast maar het meer wat we zagen. Wij nemen de boot naar Kampong Phluk. Dit dorp wordt nog niet overlade met toeristen. Hier liggen de wortels van het Cambodjaanse volk, die al sinds mensenheugenis in paaldorpen wonen. Tegenwoordig wonen bijna 3 miljoen mensen rondom de Tonle Sap in drijvende dorpen of in paalwoningen. De huizen op het meer verplaatsen zich op het ritme van de hoge en lage waterstand, en afhankelijk van de behoefte van de inwoners, naargelang de waterstand. Alles wordt per boot gedaan: de kinderen gaan per boot naar school, vrouwen doen boodschappen met de prauw, of wachten tot de kruideniersboot langs komt. Er wordt uiteraard gevist, de vis wordt gedroogd en fijngestampt om er prahoc van te maken- de vispasta die in de Cambodjaanse keuken wordt gebruikt- of er wordt bloem van gemaakt voor het voeren van de varkens. We varen langs een huisje waar op een ingenieuze manier dieren gefokt worden: in een kooi boven het water zitten varkens, die gevoederd worden met een papje van rijst en bananen. In het omheinde deel eronder zitten vissen die zich te goed doen aan wat de varkens laten vallen...Die vissen kunnen op hun beurt weer als voedsel dienen voor dieren die er gefokt worden, de krokodillen. Het is echt een apart leventje op het water maar prachtig om te zien. Na 3 uur op de boot gezeten te hebben, en een mooie tocht langs het dagelijkse leven, gaan we terug naar Siep Reap. We bezoeken nogmaals Wat Bo maar nu bij daglicht en we krijgen uitleg van een boedist. Het is een prachtige tempel en hij verteld het verhaal van Boeda aan de hand van prachtige tekeningen. Ook verteld hij waarom hij boedist is geworden. Hij komt uit een arm boeren gezin met 5 kinderen waarvan hij de oudste is. Ze hebben geen geld en hij wil leren zodat hij later een goede baan kan vinden om zijn familie te helpen. Als hij klaar is met leren stapt hij uit het klooster. Maar nu moet hij dus bedelen voor eten en geld voor schrifen of pennen. De lessen zijn wel gratis en ze leren Engels. Een normale baan verdient ongeveer 60 a 70 dollar per maand. Het begint alweer donker te worden en de nachtmarkt gaat weer open met zijn neon en andere gekleurde verlichting. De stad begint weer gezellig te worden. We lopen door het donker naar huis want straatverlichting kennen ze hier niet.
Vandaag slapen we uit en gaan rond een uur of 9 op pad. We gaan terug naar het meer Tonle Sap maar dit keer op de fiets. En we hebben best een goede fiets (waarvan het licht zelfs werkt) voor 1 dollar per stuk. We fietsen wel 2 keer verkeerd want we willen een binnen door weg maar moeten steeds omdraaien omdat we anders door het water moesten fietsen en we niet wisten hoe diep het was of zou worden. Maar uiteindelijk vinden we een weg die we wel kunnen uitrijden en komen bij Phnom Krom. Op een 137 m hoge heuvel staat een moderne pagode. De pagode gaan we niet bekijken maar we hebben een machtig uitzicht over het Tonle Sap. Hier zien we een paar vrouwen het blad van de waterhyacinth drogen. Deze groene waterplant wordt gedroogd, gerookt en vervolgens verwerkt in voorwerpen voor het mandenwerk: hangmatten, hoeden, mandjes, dozen enz. Dit is 1 van de activiteitendie deze watergemeenschap de kans geeft om een beetje inkomsten te verwerven. Ook hier zijn er veel mensen langs de weg aan het vissen. We gaan maar eens kijken of we weer ergens kunnen eten. Eigenlijk zijn de eettentjes hier de gewone keukens en woonkamers van mensen. Want toen ik naar de wc ging moest ik langs de slaapkamer. Dus Dave ik heb hem gevonden ;-). En weer hebben we een grote maaltijd met drinken voor samen 3,75 dollar. We fietsen weer terug langs het meer en de drijvende woningen. Wat is het toch prachtig om te zien. Maar ook dit wordt weer bedreigt door de mens. Er zijn ongeveer 11 projecten voor stuwdammen aan de gang op de Mekong, waarvan 2 in Cambodja. Wat zal het gevolg zijn voor de fauna die genetisch helemaal ingesteld is op de cyclus van het wassende water en stroomopwaarts broedt? Maar we zijn nog niet halverwege of Paul krijgt een lekke band. Tja, dan gaan we maar lopen. Je moet hier trouwens wel oogkleppen opzetten en niet te veel op het verkeer letten. Gewoon met de hele meute meefietsen of lopen en vooral niet aarzelen. Het zweet komt nu echt overal uit het lichaam en zijn blij als we bij de hostel een koude douche kunnen nemen. Daarna gaan we voor de laatste keer de stad in want morgen vertrekken we naar Krati. We lopen nog over de oude markt en avondmarkt en sluiten de avond af met een heerlijke voetmassage van een kwartier voor 1 dollar. Echt heerlijk. We zullen Siem Reap best missen want vanaf hier kon je echt veel ondernemen en we hadden een perfecte hostel.
Om half 7 zitten we klaar om opgehaald te worden. Hak heeft zelfs een ontbijtje gemaakt wat we mee kunnen nemen. We gaan met de tuktuk naar een bushalte en die bus brengt ons weer naar het busstation. En om 8 uur vertrekken we dan ook echt naar Kratie. Voor 11 dollar rijden we 490 km in 8 uur. Dat denken we tenminste. Want als we in Kompong Cham aankomen om over te stappen in een andere bus die ons naar Kratie brengt zijn we al 6 uur onderweg. We hebben de meeste tijd langs het meer gereden en nu zien we dus eigenlijk hoe groot het is. Vanaf Kompong Cham is het nog eens 220 km naar Kratie. Het landschap zie je nu echt veranderen. Reden we eerst langs het water en drijvende dorpen met mooie vissersbootjes, nu rijden we langs grote rubberplantages. Pfff ik weet niet hoe ze hier de reistijden tellen en hoe hard de bus rijdt (want de wijzer bij km ontbreekt) maar het wordt al donker en de wegen zijn niet echt in goede staat. En laten we het maar niet over de veiligheid hebben. Er is geen verlichting dus je ziet niet waar je rijdt of inrijdt en overige weggebruikers hebben geen verlichting of hebben het groot licht aan zodat je verblindt wordt. De bussen zijn trouwens ook niet de schoonste dus nadat we 12 uur in de bus hebben gezeten wilde we alleen nog maar eten, douchen en slapen. Dat we aan het water zitten merkt we trouwens ook toen we gingen eten want ik heb nog nooit zoveel vliegende insekten gezien als hier. Dus voor het slapen gaan extra insprayen.
Om 8 uur gaan we ontbijten en zien we voor het eerst de Mekong voor onze hostel lopen. Toch best wel een brede rivier. De trekpleister van kratie, een oude koloniale stad aan de Mekong, wordt gevormd door de zeldzame Irrawaddydolfijnen die bij de stroomversnelling van Kampie leven. Het is een vrij rustig plaatsje en we kunnen hier even lekker bijkomen van de bustrip. Rond 11uur besluiten we een fiets te huren om de omgeving te verkennen. We fietsen naar Wat Rokakandal center. Als we aankomen vraagt er een meisje of we het gebouw van binnen willen zien. Ze verdwijnt ergens en komt met een sleutel terug. Deze kleine houten pagode is gelukkig nog gered. De muren zijn nu wel van steen maar dit draagt wel bij tot het behoud van het interieur, met zuilen van verguld hout, het houtsnijwerk, het plafond en de oude baldakijnen. Dit zou je aan de buitenkant niet zeggen maar binnen is het echt prachtig. Dan fietsen we nog een stukje door en komen bij een brug waar we een prachtig uitzicht hebben op de vissersboten/woonboten. Alle woningen staan ook hier op palen. Je kunt ook zien dat de Mekong al een flink stuk is gezakt. Deze voedingsrijke grond wordt hier nu ook meteen benut. Ook zien we veel ossenwagens en krijgen we een flinke dosis mooi en landelijk Cambodja. Rond 3 uur nemen we een tuktuk naar Prek Kampi. Dit ligt 15 km verder en dit is de plek waar de rivierdolfijnen (Irrawadydolfijnen) zitten. We zien hier veel baksteenfabriekjes. Ze halen de klei uit de rivier en doen het in een vorm waarna ze in een hele grote oven worden gebakken. Een stukje verder bij een rivier staan mensen bij elkaar. We kijken nog eens goed en zien dat er een lijk wordt gewassen. We hebben het dus goed gezien. Hier staat dus zowat het hele dorp bij te kijken. Na 45 minuten zijn we bij het water waar we een ticket moeten kopen voor een boottripje van ongeveer 1,5 uur. Ook hier weten ze de prijs, 9 dollar per persoon. Maar als het goed is gaat het wel naar de bescherming van de dieren. Hier leven niet meer dan een tiental exemplaren, ongeveer zestig in totaal als je de dolfijnen erbij telt die meer stroomopwaarts leven. Doordat ze toch af en toe boven water moeten komen om adem te halen, kunnen we een glimp opvangen van hun snuitje. Paul is helemaal in zijn element want dit is de eerste keer dat hij een dolfijn in het wild ziet. Ze zijn ook erg leuk maar lastig om op een foto te krijgen. Dus we geniet gewoon maar van ze want ze laten zich goed zien. En daarbij hebben we als bonus een fantastische zonsondergang. En dan weer met de tuktuk terug. Nu het is afgekoeld zijn veel mensen op straat, leuk om te zien waar ze allemaal mee bezig zijn. Nu moet ik ook zeggen dat ze beter voor hun huis de tijd kunnen doorbrengen dan erin, want de huizen stellen hier niet veel voor. Nu zijn de boten op de Mekong verlicht wat een erg mooi gezicht is. We sluiten de avond af in een restaurantje in de openlucht aan het water.
Reah-trey suor sdei en voor Dave: Tov fver ka!! ;-)