Bezoek aan Angkor

Vandaag vertrekken we uit Bangkok en daarmee ook meteen uit Thailand. Bangkok is een megastad met erg veel tempels maar niet echt een aanrader. Leuk om gezien en geweest te zijn en makkelijk als doorvoer naar Cambodja. We worden om half 8 met een busje opgehaald. Deze moet nog een aantal personen meer ophalen en nog meer en nog meer. En toen paste het niet meer. Tja, ik denk dat ze niet op onze overvolle backpacks hadden gerekend want de meeste passagiers gaan maar voor 3 dagen naar Cambodja. En toen zaten we als sardientjes in een busje. Hier zitten we 4 uur in tot aan de grens van Thailand. We gaan naar een restaurantje waar we wat eten en onze visa regelen. En het verbaasd me dat we niet duurder uit zijn dan als we het thuis hadden geregeld met een e-visa. We betalen hier nu 1.200 bath en als je het zelf doet bij de grens ben je het goedkoopst uit met 1.000 bath. Maar dan moet je wel in een rij staan en het kantoortje weten te vinden. Nu zitten we relaxed op onze visa te wachten, die door een mannetje die de hele dag met zijn scooter op en neer rijdt wordt gehaald. En dan stappen we weer in de bus die ons naar de grens brengt. Daar worden we opgewacht door iemand die ons begeleid langs de douane. Het ziet er allemaal best geordend uit. Eerst krijg je de Thaise douane om een stempel van vertrek te krijgen en dan krijg je een stukje niemandsland waar je vanalles kunt kopen en ook nog geld kunt omwisselen. En op aanraden van de gids doen we dit. Want het zou goedkoper zijn om in Riel te betalen dan in Dollars. Maar omdat je een betere koers krijgt voor de Bath moeten we eerst onze dollars wisselen voor Bath en later weer in Riel. Dan lopen we naar de douane van Cambodja en nadat ze je vingerafdruk en foto hebben genomen krijg je een stempel bij je visum en ben je binnen. Nu stap je in een gratis bus van de overheid die je naar een tourist travelpoint brengt. Hier kun je je Bath omwisselen naar Riel. Dat doen we maar ik zie nergens de wisselkoers. Ik vraag erna en krijg het totaal om te wisselen bedrag op een rekenmachine te zien. Hmm mijn gevoel vind het geen goed idee maar wat moeten we met de Bath's die we hebben gewisseld dan doen. Vanaf hier gaan we weer met een busje door naar Siem Reap. Onderweg zien we dat er veel regen is gevallen want alles wat aan een rivier staat, staat nu onderwater. In Siem Reap worden we afgezet bij wel hele mooie en dure hotels. Dat gaan we dus niet doen maar de oude stad is toch nog best een eindje lopen. En natuurlijk willen de tuktuk je wel brengen maar hier liggen de prijzen toch iets hoger dan we gewend zijn. We nemen met 2 andere meiden uit de bus een tuktuk voor 4 dollar. De tuktuk gaat wel bijna door zijn as met onze zware tassen maar we komen bij de hostel die de meiden hebben geboekt. En na 12 uur reizen hebben we ook geen zin meer om nog een ander hostel te zoeken. En voor 8 dollar hebben we een grote kamer voor onszelf met badkamer. Het is niet de schoonste maar voor 4 dollar per persoon mogen we niet klagen. Trouwens over de prijs voor het vervoer voor vandaag ook niet. Van Bangkok tot helemaal naar Siem Reap was 11 euro en met het openbaar vervoer was het niet goedkoper of sneller geweest. Waar we wel zijn opgelicht is bij de laatste wisselbureau in Cambodja. Onder het eten verteld een Cambodjaan dat ze te veel commissie vragen en dat hebben we inderdaad geweten. Wij waren 10 % kwijt !. Daar hebben we van geleerd. Je kan net zo goed in dollars betalen maar of dat ook voor de rest van Cambodja geldt moeten we nog zien. Maar ook hier is het eten niet duur. Voor 9 euro krijg je 2 hoofdgerechten, 2 cola, 1 bier en 3 heerlijke smooties. We gaan voldaan naar bed.
'S morgens besluiten we een andere hostel te nemen want dit is echt weer zo'n party hostel. Na een heerlijk ontbijt gaan we naar Hakshouse een hostel die een stuk kleiner is. Nu hebben we voor 7 dollar een mooie en schone kamer. En voor die 3,50 dollar per persoon krijg je ook nog een ontbijt. Het wordt steeds goedkoper maar ik ben bang dat dat niet zo blijft. Hier boeken we ook meteen een gids voor 1 dag en een tuktuk om morgen de tempels te bezoeken. Daarna lopen we door het stadje. Gezegd wordt dat Siem Reap 'Siam verslagen' betekent, een verwijzing naar een veldslag die waarschijnlijk nooit heeft plaatsgevonden. Het stadje is vooral erg leuk bij de oude markt. Daar heeft het nog zijn charme van een oud koloniaals stadje weten te behouden. Hier staat ook Wat Bo, het oudste (eind 18e eeuw) en leukste boeddhistische klooster van Siem Reap. Ongewoon is dat er ook alledaagse taferelen op de schilderingen voorkomen, zoals een chinese man die opium rookt en een paar Franse soldaten die een traditionele dansvoorstelling bekijken. Verder lopen we naar het 'Grand Hotel d'Angkor' daar ligt het geometrisch aangelegde koninklijke park, een van de meest ontspannende plekjes in de stad. Hier staan ook 2 kapelen die overladen worden met offers wat een erg mooi gezicht is. We lopen over de oude markt en de nacht markt terug. Het is er gezellig druk en dit is zeker het gezelligste en mooiste stukje van de stad. En na een erg warme dag (35 graden) sluiten we af met een koude douche.
Vandaag bezoeken we de tempels van Angkor. Deze tempels behoren toe aan het rijk Cambodja en zijn volk. Daar en tegen gaan de ticket opbrengsten naar Cambodja's grootste bedrijf en die wordt gerund door een Vietnamees. Waardoor 80% van de opbrengst naar Vietnam gaat en 20% aan de lonen van de Cambodjanen in het park wordt besteed. Hierdoor moet de restauratie van Angkor worden gefinancieerd door giften. Om 8 uur staat de tuktuk en gids klaar en we rijden naar de ingang van het inmens groot park. We kopen een ticket voor 3 dagen. En de prijs liegt er niet om, 40 dollar per persoon moeten we afrekenen. Jammer dus dat er zo weinig van dit geld terug vloeit in Angkor of naar de bevolking gaat. Een legendarische stad dat zich uitstrekte over 3000 km2 en was met 800.000 inwoners de grootste stad uit het pre-industriele tijdperk. De stad werd gesticht in de 9de eeuw en bewoond tot het verval in de 14de eeuw. Wij beginnen bij de zuidelijke poort van Angkor Thom. Deze sublieme boog is meer dan 23 m hoog en versierd met een mysterieus figuur met 4 gezichten, bekroond met een stenen tiara. We lopen over een brug met aan de ene kant de goede goden en aan de andere kant de kwade geesten. Als je door de poort bent betreed je de uitgestrekte koninklijke stad. Er zijn in totaal 5 poorten. De bekendste zijn de poort van de overwinning in het oosten en de poort van de doden, aan dezelfde kant, waardoor destijds de lijken werden afgevoerd. In het midden van de stad Angkor Thom staat Bayon. Ook wel 'magische berg' genoemd. Eigenlijk een woud aan reuzenhoofden die in alle richtingen kijken. En elke toren is versierd met 4 gezichten. Ik ga niet de hele geschiedenis beschrijven, daar is mijn dagboek te klein voor. Want er is echt heel veel over geschreven hoewel er geen duurzame geschriften zijn gevonden. Wetenschappers moesten de geschiedenis van Angkor stukje bij beetje reconstrueren met behulp van de meer dan duizend steles die overal in het rijk zijn gevonden. Het is een flinke klim naar boven maar zeker de moeite waard. Wat konden die mensen bouwen en het is gelukkig ook nog redelijk bewaard gebleven. Vooral ook omdat het een tijd lang een vergeten stad was en door de jungle in beslag was genomen. Het is pas weer halverwege de 16de eeuw herondekt. We lopen door naar Baphuon. Deze ligt in het hart van de oude koninklijke stad Angkor Thom. Het is een van de grootste religieuze bouwwerken van het oude Cambodja en waarschijnlijk een van de belangrijkste gebouwen waar de Angkoriaanse stad omheen werd gebouwd. Eigenlijk is het een hele grote liggende Boeddha. We lopen door naar het koninklijk paleis, deze wordt omgeven door slotgrachten en hoge muren. Van de koninklijke vertrekken is niets overgebleven, ze waren van hout. Alleen het tempeltje van Phimeanakas (het hemelse paleis) staat nog overeind. Dan komen we bij Terrace of the Elephants. Dit is een 350 m lange terras waar de koning samen met zijn hovelingen van de voorstellingen op het grote plein kon genieten. Vanuit daar lopen we naar Terrace of the Leper king. Dit terras dankt zijn naam aan een beeldje dat op de top werd teruggevonden, vermoedelijk een beeltenis van de koning die aan lepra gestorven zou zijn. De bas-reliefs op de muren zijn echt en zijn erg mooi, ze behoren tot de absolute meesterwerken van de Khmerkunst. We gaan via de poort van de overwinning naar Thommanon en Ta Keo. Daarna gaan we eten maar echt geluk met de tuktuk hebben we niet want hij heeft geen benzine meer. Gelukkig is er dichtbij een eettentje en gaan een paar kinderen benzine halen. En dan gaan we naar Ta Phrom (voorouder Phrom) mijn favoriet. Dit is ook de tempel waar Angelina Jolie de film Tomb Raider heeft opgenomen. Ta Phrom is een en al magie en romantiek, want deze tempel is nog steeds prooi van de jungle. Het Angkor Conservation Office had het geniale idee om de belangrijkste monumenten te redden, maar deze aan zijn lot over te laten, zodat bezoekers zich een idee kunnen vormen hoe verbaasd en verwonderd de eerste ontdekkers waren, toen ze oog in oog met deze tempels stonden. Ta Phrom werd gebouwd rond 1186, in dit 'klooster van de koning' werden 260 afgoden aanbeden. Tegenwoordig kun je je afvragen of het woud de gebouwen beschermt of kapotmaakt. De schadelijkste plant is de kapokboom. Zijn zaden worden verspreid door vogels die de vruchten eten. Hun wortels reiken naar de bodem door de stenen heen, ondertussen de stenen verplaatsend naarmate ze dikker worden. Die wortels verslinden de beelden als wurgslangen, de bladeren blijven aan het plaveisel plakken, de takken groeien door poorten en vensters. Kortom Ta Phrom is betoverend en mysterieus. (Ben je benieuwd geworden, kijk dan even op; mcdermottgallery.com. Na deze gaan we naar Angkor Wat. De grootste, de bekendste en de statigste van alle tempels. Er wordt verteld dat een leger van 300.000 arbeiders en 6.000 olifanten deelnamen aan de bouw van de tempel. In het Khmer betekent Angkor Wat 'de pagode van de stad'. De bouw nam 37 jaar in beslag. De tempel zit vol symboliek en heeft fantastische bas-reliefs die wonderwel erg goed bewaard zijn gebleven. Maar wat ik dan niet snap is dat er hiervan niets beschermd wordt. Toeristen kunnen overal bij en het aanraken. We lopen een zeer steile trap omhoog (met nog 50.000 toeristen) en komen in het heiligdom. Hier hebben we een prachtig uitzicht op de jungle. We lopen door de tempel wat een kleine doolhof is en gaan daarna naar beneden om door de rest van het inmens groot gebouw te lopen. Onze gids is erg goed in de geschiedenis van Angkor. Er mogen dan ook alleen maar officiele gidsen mee in het park. Maar ik begin een beetje genoeg te krijgen van de geschiedenis dus vertelt hij een ander verhaaltje. Hoe ze de overleden begraven. Omdat het hier nogal eens onderwater staat (wat heel normaal blijkt te zijn in de regentijd) hangen ze de lijken in bomen. Maar soms vergeten ze dan waar ze ze hebben opgehangen of hij kan in het water zijn gevallen. Dan komt het ooit voor dat als een visser 's nachts ging vissen geen vis uit het water haalde maar een lijk. Hmm, het is het einde van de dag en we gaan naar de hostel om te eten en te douchen. En dan snel naar bed want dag 2 in Angkor willen we beginnen met een zonsopkomst
De wekker gaat om kwart over 4, en ik begin met een verjaardagsliedje. Paul is vandaag een hele lange dag jarig. We beginnen de dag met een zonsopkomst bij Angkor Wat. Hij wordt druk bezocht maar is ook echt prachtig. Daarna rijden we naar Baksei Chamkrong, Prasat Bei, Thma Bay en Preah Kahn. Preah Kahn 'het heilige zwaard van Koning' doet denken aan Ta Phrom. Ook hier heeft de jungle vrij spel gekregen en hangt er een indrukwekkende sfeer. De volgende is Neak Pean ( opgerolde slangen) en is eigenlijk meer een vijver met in het midden op een eilandje een tempel. Je moet er ook via een houten brug komen, grappig om te zien maar een klein beetje teleurstellend. Hierna is Ta Som en East Mebon aan de buurt. Vooral Mebon is weer prachtig. Je blijft je afvragen hoe ze in godsnaam zulke prachtige gebouwen hebben kunnen maken. De laatste voor deze morgen is Pre Rup. Het is maar goed dat we straks even kunnen uitpuffen in de hostel want ook nu is het weer een hele klim. Ze bouwde de tempels zo hoog om dichterbij de hemel te komen. En met deze hoge temperatuur zijn wij ook bijna gehemelt. 'S middags gaan we even terug naar de stad en eten spotgoedkoop bij een restaurantje die nog nooit toeristen heeft gezien. We kijken in de potten wat ze allemaal hebben en wijzen aan wat we willen. En voor 4 dollar hebben we weer heerlijk gegeten en gedronken. Om 3 uur vertrekken we weer, nu gaan we naar de Roluos groep. Deze groep bevat verscheidene laat 9de-eeuwse tempels. Ze zijn toegevoegd aan het domein met de tempelruines van Angkor, maar eigenlijk dateren ze uit pre-Angkoriaanse tijdperk. Roluos heeft een grote historische waarde: de gebouwen getuigen van de beginperiode van de Khmerarchitectuur en beeldhouwkunst. De tempels zijn ook van baksteen en erg goed bewaard gebleven. Het ziet er heel anders uit als de zandstenen tempels. Gelukkig zijn er ook een stuk minder toeristen en sluiten we deze lange dag rustig af. Maar we gaan niet eerder naar bed voordat Paul een verjaardagstaartje heeft gehad. Omdat ik zelf geen tijd had om stiekem iets te kopen heb ik geregeld dat ze een muffin met kaarsje voor me hebben gehaald. Het is een grappig gezicht en toen hij op was zijn we eindelijk naar bed gegaan.
Je zou zeggen dat je genoeg krijgt van al die tempels, maar ook vandaag gaan we er weer een aantal bekijken. Vandaag vertrekken we pas om half 9 maar moeten wel ruim 1,5 uur in de tuktuk zitten. We rijden door prachtige landelijke dorpen, waar kinderen in alle rust ravotten op de erfjes tussen de paalwoningen. Sommige huizen hebben wanden die nog van suikerpalmblad zijn gemaakt. We komen aan bij Banteay Srei. Deze tempel wordt ook overladen met toeristen en wordt een platte tempel genoemd. Een andere bijnaam is 'vrouwencitadel'. Hij is helemaal bekleed met bijna perfect uitgevoerde bas-reliefs. Je zou haast denken dat alleen vrouwen zo verfijnd konden werken. Nog een bijzonderheid: dit juweeltje is uitgehouwen uit roze steengoed dat van kleur verandert naargelang de stand van de zon. Ook hier is veel goed bewaard gebleven, ze worden dan ook door stenen apen bewaakt. Er staan ook 2 mooie bibliotheken, allebei met een sierverdieping erboven en, zoals vaak het geval is, een blinde deur ernaast. Ze staan rond het heiligdom van de koning. De gevels vertonen een overvloed van plantenmotieven en sierlijke figuren, echt kantwerk van steen. Ook al is de tempel klein je kunt hier heel wat tijd doorbrengen want het is werkelijk prachtig. Dit is een plek wat niemand onberoerd laat. Tussen de tempels door bezoeken we het landmijnmuseum. Iets wat ons ook niet onberoerd laat als we eruit komen. Het is een klein privemuseum van de heer Aki Ra wiens ouders door de Rode Khmer werden vermoord toen hij 5 jaar was. Hij werd kindsoldaat en hij wist op een gegeven moment uit de handen van de Rode Khmer te ontsnappen. Toen kwam hij bij het Vietnamese leger en moest toen mijnen leggen. Later werd hij door de overheid aangesteld om de landmijnen onschadelijk te maken. In de loop der jaren heeft hij een enorme collectie mijnen, bomhulzen, ontstekingen en dergelijke verzameld, die allemaal op planken in de tuin liggen uitgestald. De gemeente heeft herhaaldelijk geprobeerd het museum te sluiten, uiteindelijk de bordjes weggehaald en Aki Ra buiten de gemeentegrenzen gedwongen, maar uit passie voor zijn collectie en werk heeft hij niet opgegeven. Een film verteld over zijn leven. Deze ervaring zette hem ertoe aan dit museum op te richten, als aanklacht tegen het gebruik van landmijnen, evenals het relief center, een school voor gehandicapten en weeskinderen die door mijnen zijn getroffen. Alle opbrengsten uit het museum en zijn salaris gaat hier naar toe. Soms leven er 300 weeskinderen bij hem die hij allemaal als eigen kind behandeld. In de film is te zien hoe hij met een stok en tang de bommen onschadelijk maakt. Dit mag nu niet meer en hij heeft officiele papieren moeten behalen om zijn passie te kunnen uitoefenen. Hierdoor is het duurder geworden om mijnen onschadelijk te maken en kan hij er minder doen op een dag. Maar dit weerhoudt hem er niet van om zijn land veiliger te maken. Want er liggen nog steeds erg veel mijnen in Cambodja en het is nog steeds gevaarlijk om zomaar ergens te lopen. Zelfs in Angkor Wat zijn veel mijnen onschadelijk gemaakt en adviseren ze om op de paden te blijven. In een oppervlakte van 400 km2 is door de Rode Khmer maar ook door de militairen zelf (ter bescherming van de tempels) volgelegd met mijnen. Wat we ook in de film te horen kregen was, welke mijn voor welk lichaamsdeel gebruikt werd om te verminken. Want mijnen werden niet gebruikt om te doden maar om te verminken. Want anders had je 1 vijand minder en nu 3. 1 gewonden en 2 om hem in veiligheid te brengen. We hebben erg veel informatie gekregen voor zo'n klein museum. Hij verricht goed werk en ik hoop dat hij dat nog lang kan blijven doen. Hierna gaan we weer een tempel bezoeken. Banteay Samre is een elegante en redelijk goed bewaarde 12de-eeuwse tempel en wordt ook wel de 'miniatuur Angkor Wat' genoemd. En het grappige van deze is dat de gangpaden geflankeerd worden door leeuwen met afneembare staart die tijdens ceremonien plaats moest maken voor de fakkels. Het is al aardig laat dus we moeten kiezen welke tempel we nog willen bezoeken of dat we een zonsondergang ergens willen zien. We kiezen voor beide. Het wordt Phnom Bakheng wat een tempelberg is en zo'n tempel hebben we nog niet gezien. Maar het is wel erg toeristisch want je kan er per olifant naar boven worden gebracht. In 889 werdt op de top van deze natuurlijke heuvel (67m hoog) de eerste Staatstempel van Angkor gebouwd. Een echte piramide, jammer genoeg in slechte staat. Maar vanaf de top hebben we een schitterend uitzicht over de jungle, de Westelijke Baray, de Angkor Wat en, verderop, het Tonle Sap-meer. Maar tegen 5 uur komen er zoveel toeristen dat we zoiets hebben van; we gaan naar beneden want de hele bubs moet ook die berg af en de zonsondergang is mooi maar niet speciaal hierboven. En dit was tevens de laatste dag in Angkor. Wij hebben gezien waar iedere reiziger van droomt, de torens van Angkor. Wat is dit vroeger een inmens groot rijk geweest. We kunnen het haast nog niet geloven terwijl we het met eigen ogen hebben gezien. Wat een pracht en praal, dit zullen we niet snel meer vergeten. We rijden weer terug in de tuktuk welke heel wat kilometers voor ons heeft afgelegd. En we sluiten de avond af met een maaltijd in een eettentje wat lijkt op een buitenkantine voor schoolkinderen.
En voor Dave en de rest: Jub knea pel kroy. Chum riep leah is iets formeler.